ಸ್ವಾಮಿ ಶ್ಯಾಮಾನಂದ ಗಿರಿ: ಭಗವಂತ ಮತ್ತು ಗುರುಗಳಿಗಾಗಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಯೋಧ

ಶ್ರೀ ದಯಾ ಮಾತಾ ರಾಂಚಿಯಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಜನವರಿ, 1959

ಸ್ವಾಮಿ ಶ್ಯಾಮಾನಂದರು ಭಾರತದ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಪರಮಹಂಸ ಯೋಗಾನಂದರು ಜನಿಸಿದ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲೇ ಜನಿಸಿದರು. ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಗಳ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪರಿಸರವನ್ನು ಮತ್ತು ಸಾಧುಗಳ ಸಹವಾಸವನ್ನು ಬಯಸಿದರು. ಶ್ಯಾಮಾನಂದರು ಹನ್ನೊಂದು ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದಾಗ, ಒಬ್ಬ ಪೂಜ್ಯ ಸಾಧು ಅವರ ಮನೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ಆಳವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಒಲವು ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಮಗುವಿನ ಬಗ್ಗೆ ತೀವ್ರ ಆಸಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಶ್ಯಾಮಾನಂದರು ಲೌಕಿಕ ಧ್ಯೇಯಗಳನ್ನು ತೊರೆದು ಆ ಸಾಧುವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ತೀವ್ರ ಹಂಬಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಅದು ಹಾಗಾಗಲಿಲ್ಲ.

ಅವರು ಕೇವಲ ಒಂಬತ್ತು ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದಾಗ (ಅವರ ತಾಯಿ ಅವರು ಮೂರು ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದಾಗ ನಿಧನರಾದರು) ಅವರ ತಂದೆಯವರೂ ನಿಧನರಾದರು. ನಂತರ, ಅವರು ತಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಆಪ್ತ ಸ್ನೇಹಿತ ರಾಜಾ ಬಹದ್ದೂರ್ ಸತಿ ಪ್ರಸಾದ್ ಗರ್ಗಾ ಅವರ ಕುಟುಂಬದೊಂದಿಗೆ ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಬಳಿಯ ಮಹಿಷಾದಲ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸತೊಡಗಿದರು. ಅದು, ಆ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಭಾರತದ ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತು, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರು (ರಾಜಾ ಬಹದ್ದೂರ್) ಸುಮಾರು ಐನೂರು ಹಳ್ಳಿಗಳ ಒಡೆಯರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆ ಹಳ್ಳಿಗಳ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಶ್ಯಾಮಾನಂದರನ್ನು ಗರ್ಗಾ ಕುಟುಂಬದ ಹಿರಿಯ ಮಗನಂತೆ ಪ್ರೀತಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಬೆಳೆಸಲಾಯಿತು.

ಅವರು ಮಹಿಷಾದಲ್‌ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು, ಅವರು ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಗೆ ಬಂದಾಗ ಕಾನೂನಿನ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನ ಬಾಲ್ಯ ಸ್ನೇಹಿತೆ, ಗರ್ಗಾರ ಮಗಳನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ಆದರೆ ಅವರ ಮನಸ್ಸಿನ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸದಾ ಭಗವಂತನಿಗಾಗಿ ಆಳವಾದ ಹಂಬಲವಿತ್ತು. ಅವರು ಆಗಾಗ್ಗೆ ತಮಗೆ ತಾವೇ ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು, “ನಾನು ಈ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಏಕಿದ್ದೇನೆ? ಇದು ನಾನು ನಡೆಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿರುವ ಜೀವನವಲ್ಲ.”

ವಿವಾಹಾನಂತರ ಅವರಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳು ಜನಿಸಿದರು; ಆದರೆ ಆ ಮಕ್ಕಳು ಇನ್ನೂ ಹಸುಳೆಗಳಾಗಿದ್ದಾಗಲೇ ಅವರ ಪತ್ನಿ ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ನಿಧನರಾದರು. ಆಗ ಆಕೆಗೆ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷ. ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿಯೆಡೆಗೆ ಅವರಿಗಿದ್ದ ನಿಷ್ಠೆ ಮತ್ತು ಗೌರವದ ಮನೋಭಾವವು, ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ನನಗೆ ನೆನಪಿರುವ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗುಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ನನ್ನೆಲ್ಲಾ ಪ್ರಯಾಣಗಳಲ್ಲಿ, ನನ್ನೆಲ್ಲಾ ಅನುಭವಗಳಲ್ಲಿ ನಾನು ಬೇರೆ ಯಾವ ವ್ಯಕ್ತಿಯಲ್ಲೂ ಅದಕ್ಕೆ ಸರಿಸಮಾನವಾದುದನ್ನು ನೋಡಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಗುರುಗಳಾದ ಪರಮಹಂಸ ಯೋಗಾನಂದರು ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಆದರ್ಶವೆಂದು ನಮಗೆ ಆಗಾಗ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಉನ್ನತ ಪತಿ-ಪತ್ನಿಯ ಸಂಬಂಧದ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಅವರದಾಗಿತ್ತು.

ಭವಿಷ್ಯದ ತರುಣ ವಕೀಲನ ಪತ್ನಿಯ ಮರಣದೊಂದಿಗೆ, ಅವರ ಜೀವನದ ಆ ಅಧ್ಯಾಯವು ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು. ಅವರು ಭಗವಂತನನ್ನು ಅರಸುವ ಕಡೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಗಮನಹರಿಸಿದರು. ವಿಪರ್ಯಾಸವೆಂದರೆ, ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿಯೇ (1935-36) ಪರಮಹಂಸಜೀ ಭಾರತದಲ್ಲಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಗುರುದೇವರು ತಮ್ಮ ಗುರುಗಳಾದ ಸ್ವಾಮಿ ಶ್ರೀ ಯುಕ್ತೇಶ್ವರ ಗಿರಿಯವರ ನಿಧನಕ್ಕಾಗಿ ಶೋಕಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಶ್ಯಾಮಾನಂದರು ಪುರಿಯಲ್ಲಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಅವರಿಬ್ಬರೂ ಭೇಟಿಯಾಗುವ ಸಮಯ ಇನ್ನೂ ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ.

ಶ್ಯಾಮಾನಂದರು ಜಗತ್ತನ್ನು ತೊರೆದು, ಮುಂದಿನ ಇಪ್ಪತ್ಮೂರು ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಅಲೆದಾಡುವ ಸನ್ಯಾಸಿಯಾಗಿ, ಸಂತರನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಆಶ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಪವಿತ್ರ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತ ಕಳೆದರು. ಅವರು ಒಬ್ಬ ಅಲೆದಾಡುವ ಸಂತ, ಒಬ್ಬ ಸ್ವಾಮಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಆಶ್ರಮವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಟ್ಟರು ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗವನ್ನು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಕಳೆದರು, ಆದರೆ ಆ ಗುರುವಿನಿಂದ ದೀಕ್ಷೆ ಅಥವಾ ಸನ್ಯಾಸವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲಿಲ್ಲ.

1958 ರಲ್ಲಿನ ನನ್ನ ಭಾರತದ ಭೇಟಿಯಲ್ಲಿ, ಶ್ಯಾಮಾನಂದರು ನನ್ನನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕಾಣಲು ಬಂದಾಗ, ಅವರು ಆಗಿನ್ನೂ ಯೋಗಿಯ ಆತ್ಮಕಥೆಯನ್ನು ಓದಿದ್ದರಷ್ಟೆ. ನಮ್ಮ ಮಹಾನ್ ಗುರುಗಳಾದ ಪರಮಹಂಸ ಯೋಗಾನಂದರ ಅದ್ಭುತ ಜೀವನದಿಂದ ಅವರು ತುಂಬಾ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕವಾಗಿ ಉತ್ತೇಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದರು. ಆ ಸಮಯದವರೆಗೆ ಅವರು, ವಿವೇಕ ಮತ್ತು ವಿವೇಚನೆಯ ಮಾರ್ಗವಾದ ಜ್ಞಾನ ಯೋಗವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಏಕೆಂದರೆ ಜಗತ್‌ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಜ್ಞಾನಯೋಗಿ, ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರನ್ನು ತಮ್ಮ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಆದರ್ಶವನ್ನಾಗಿ ಆರಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಶ್ಯಾಮಾನಂದರು ನನಗೆ ಹೇಳಿದರು, “ನಾನು ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಈ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ; ಆದರೂ ನನ್ನ ಸಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಏನೋ ಕೊರತೆಯಿದೆ.” ಶ್ಯಾಮಾನಂದರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಅನ್ವೇಷಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನನಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೇಳಿದಾಗ, ಏನು ಲೋಪವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನನಗೆ ತಿಳಿಯಿತು. ಇದು ಮನುಕುಲದ ಹೆಚ್ಚಿನವರಲ್ಲಿ ಕಾಣದ ಗುಣ: ಭಗವಂತನ ಮೇಲಿನ ಪ್ರೀತಿ. ಪ್ರಪಂಚದ ಯಾವುದೇ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಧರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಅಗತ್ಯ ಅಂಶಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಒತ್ತು ನೀಡಿಲ್ಲ. ಅದರ ಬದಲು ಮನುಷ್ಯ, ವ್ರತಾಚರಣೆ ಮತ್ತು ಮತಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರದ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಅನೇಕರು, ನಾವು ಈ ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ತೊರೆದಾಗ, ಭಗವಂತನು, ನಾವು ಸ್ವರ್ಗ ಅಥವಾ ನರಕದ ಯಾವ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಮಹಾನ್ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿಕೊಂಡು ಅವನ ಬಗ್ಗೆ ಭಯಭೀತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಭಗವಂತನ ಬಗ್ಗೆ ಗುರುದೇವರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಅದಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಪ್ರೇಮದ ಪ್ರಭು, ಸಹಾನುಭೂತಿ ಮತ್ತು ಕ್ಷಮಾಗುಣದ ದೇವರು, ಅವನನ್ನು ನಾವು ಅರಸುವುದು ಅವನಿಂದ ಏನೋ ಬೇಕೆಂದಲ್ಲ, ಆದರೆ ನಾವು ಅವನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತೇವೆ ಮತ್ತು ಅವನ ಸ್ವಂತದವರು ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ.

ಈ ವಿಷಯವಾಗಿಯೇ ನಾನು ಶ್ಯಾಮಾನಂದರೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡಿದೆ. ನಂತರ ಅವರು ಆಶ್ರಮದ ಕೆಲವು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಹೇಳಿದರು, “ನಾನು ಆಕೆಯ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತೊರೆದ ನಂತರ, ನಾನು ಅರಸುತ್ತಿದ್ದ, ಕೊರತೆಯಿದ್ದ ಪದಾರ್ಥವನ್ನು ಆಕೆ ಪೂರೈಸಿದ್ದಾರೆಂದು ನನಗೆ ತಿಳಿದಿತ್ತು: ನಾನು ಭಗವಂತನೆಡೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಂಬಲವನ್ನು ಮತ್ತು ಅವನ ಬಗ್ಗೆ ಅಪಾರ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದೆ.”

ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಮಗಿದ್ದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತೇನೆ. ಗುರುದೇವರು ತಮ್ಮ ದೇಹವನ್ನು ತೊರೆಯುವ ಮೊದಲು ನನಗೆ ಹೇಳಿದ್ದರು, “ನನಗೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿನ ನಮ್ಮ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ನನಗಿರುವ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನೇ ನೀನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವೆ ಮತ್ತು ಯೋಗದಾ ಸತ್ಸಂಗ ಸೊಸೈಟಿಗೆ ನಾನು ಮಾಡಬಹುದಾದುದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನೀನೂ ಮಾಡುವೆ ಎಂದು ನೀನು ನನಗೆ ಭರವಸೆ ನೀಡಬೇಕೆಂದು ನಾನು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ.” ನಾನು ಅವರಿಗೆ ಮಾತು ಕೊಟ್ಟೆ. 1958 ರಲ್ಲಿ ನಾನು ಕೊನೆಗೂ ನಮ್ಮ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ತಾಯ್ನಾಡಿಗೆ ನನ್ನ ಮೊದಲ ಭೇಟಿಯನ್ನು ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.

ಆ ಭೇಟಿಯ ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಎಲ್ಲಾ ಕನಸುಗಳು ಭಗ್ನವಾದವು, ಏಕೆಂದರೆ ಗುರುಗಳ ಕೆಲಸವು ತುಂಬಾ ಹದಗೆಟ್ಟಿತ್ತು. ಕ್ರಿಸ್‌ಮಸ್‌ನ ಮುನ್ನಾದಿನದಂದು ನಾನು ಕೆಲವು ಭಕ್ತರೊಂದಿಗೆ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿದ್ದೆ ಮತ್ತು ನನ್ನ ಹೃದಯವು ಭಾರವಾಗಿತ್ತು, ಏಕೆಂದರೆ ನಾನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ ಉತ್ಸಾಹ ಅವರಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ. ನಾನು ಮೌನವಾಗಿ ಆಚರಣೆಗಳಿಂದ ಹಿಂದೆ ಸರಿದು ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ನನ್ನ ಚಿಕ್ಕ ಕೋಣೆಗೆ ಹೋದೆ. ನಾನು ದೀರ್ಘವಾಗಿ ಮತ್ತು ಆಳವಾಗಿ ಧ್ಯಾನ ಮಾಡಿದೆ, ಮತ್ತು ಬಹಳ ಕಣ್ಣೀರು ಹಾಕಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಇಲ್ಲಿಯವರೇ ಆದ ಒಬ್ಬ ನಿಷ್ಠಾವಂತ, ಸಮರ್ಥ ಭಕ್ತನ ಬೆಂಬಲವಿಲ್ಲದೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಗುರುಗಳ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಉಪಯುಕ್ತವಾದದ್ದೇನನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದು ಅಸಾಧ್ಯವೆಂದು ನನಗೆ ತಿಳಿದಿತ್ತು. ಜನವರಿ 5 ರಂದು ನಮ್ಮ ದಕ್ಷಿಣೇಶ್ವರದ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ಗುರುದೇವರ ಜನ್ಮದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಿದ ರಾತ್ರಿ ನನ್ನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗೆ ಉತ್ತರವು ದೊರಕಿತು. ಶ್ಯಾಮಾನಂದ ಸಭಿಕರಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದನ್ನು ನೋಡಿದೆ. ನಾನು ಅವರನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರ ಭೇಟಿಯಾಗಿ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿದ್ದೆ. ಆದರೆ ಈ ಬಾರಿ ಅವರು ಜನಸಮೂಹದ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿರುವುದನ್ನು ನಾನು ನೋಡಿದೆ — ತುಂಬಾ ಶಾಂತವಾಗಿ, ತುಂಬಾ ನಿಶ್ಚಲವಾಗಿ, ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಬದ್ಧವಾಗಿ. ಅವರು ಎದ್ದುಕಾಣುವಂತಿದ್ದರು; ಹಾಗೂ ನಾನು ಯೋಚಿಸಿದೆ, “ಇಲ್ಲೊಬ್ಬರಿದ್ದಾರೆ ಆಳವಾಗಿ ಭಗವಂತನನ್ನು ಅರಸುತ್ತಿರುವವರು.”